De publieke opinie over de warmtepomp

6 augustus 2020

Als je aan consumenten vraagt waarom ze bepaalde dingen niet zouden willen doen, krijg je in opinieonderzoek vaak een ontwijkend antwoord. Bij een beslissing gaat namelijk een hele reeks aan overwegingen vooraf die moeilijk in één eenvoudig antwoord te vatten zijn. Dat zie je vaak terug in opinieonderzoek.

De publieke opinie over de warmtepomp

Neem de warmtepomp als voorbeeld. Op de vraag waarom men geen warmtepomp zou willen, antwoordt zo’n 60% dat de kosten te hoog zijn. Maar in een onderzoek van I&O Research werd voorgelegd wat men zou doen als de warmtepomp volledig betaald werd door de overheid. Dan nog was slechts 36% geïnteresseerd in een warmtepomp. Wat is er dan echt aan de hand? Waarom willen we niet aan de warmtepomp? En is dat dan wel de juiste vraag om te stellen aan mensen?

Als een warmtepomp volledig betaald wordt, dan nog was slechts 36% geïnteresseerd

Willy de Warmtepomp

In de berichtgeving, verhalen en gesprekken over gasloos wonen is de warmtepomp een belangrijk personage. We noemen hem voor het gemak even Willy. Willy is er altijd, hij komt op elk feestje, op elke bijeenkomst. Als je een geanimeerd gesprek voert met je vrienden komt Willy er ineens weer bij staan. Met Willy zelf is misschien niet zoveel mis. Hij zegt geen verkeerde dingen, gedraagt zich over het algemeen best goed. Maar toch wekt ‘ie vooral weerstand op. Het is moeilijk te verwoorden waarom, maar mensen vertrouwen Willy niet. Je weet niet wat je aan hem hebt, of hij zijn beloftes wel gaat nakomen en of hij niet enorm veel gedoe met zich meebrengt. Willy roept bij veel mensen een unheimisch gevoel op. Ze horen ook van andere mensen negatieve verhalen over Willy. Mensen die Willy een kans wilden geven, maar er later spijt van hebben. Omdat het helemaal niet zo aangenaam is met Willy in huis. Het blijft toch een beetje kil. Of Willy krijgt ineens kapsones en eist veel meer geld en aandacht, dan was afgesproken.

Bron: Radar

Dat unheimische gevoel over Willy is vaak niet gebaseerd op feiten, maar meer op onderbuikgevoel. Als je daarom de vraag te stelt ‘Waarom zou je geen waterpomp aanschaffen’, neigt men wellicht sneller naar simpel verklaarbare antwoorden, zoals ‘het is te duur’. 

We willen liever dat alles hetzelfde blijft

Ook wekt “van het gas af” bij een vrij grote groep mensen direct weerstand op. Hier zie je de effecten van de status quo bias : mensen zijn gewoontedieren die liever vasthouden aan wat ze al hebben dan dat ze iets nieuws proberen. Draagvlak neemt af, ook omdat men vindt dat Nederland een te klein land is om wereldwijd impact te hebben en verduurzaming wordt weggezet als linkse hobby. De groep met deze mindset zal zich hoogstwaarschijnlijk ook niet verdiepen in de voor- en nadelen van een warmtepomp. Ze vinden elke maatregel onzin, maar dat is vaak geen antwoordcategorie bij een vraag over een warmtepomp. En dan is er nog een groep van 45% die zich helemaal niet bezighoudt met een warmtepomp en pas in actie komt als het verplicht wordt door de overheid. Dus als je aan al die mensen vraagt wat de reden is dat ze geen warmtepomp willen, krijg je dan een betrouwbaar antwoord?

Natuurlijk is prijs een van de drempels voor een warmtepomp, maar als nog steeds twee derde er niet aan wil als je hem gratis weggeeft, dan heb je andere problemen op te lossen.

Natuurlijk is prijs een van de drempels voor een warmtepomp, maar als nog steeds twee derde er niet aan wil als je hem gratis weggeeft, dan heb je andere problemen op te lossen. Geloof dus niet altijd wat mensen als reden geven voor bepaalde keuzes, maar ga op zoek naar de achterliggende emoties en mechanismen die hierbij spelen en niet alleen kijken naar de publieke opinie over de warmtepomp. Alleen dán kun je de juiste drempels weghalen.

Relevante artikelen

Gebruikte bronnen