Hoe krijg je bewoners in actie voor duurzaamheid? Dat is een vraag die veel ambtenaren bezighoudt. Gemeentes en andere overheden hebben grote ambities op het vlak van duurzaamheid. Maar dat lukt alleen als bewoners ook in actie komen. Maar de plannen in de gemeentelijke stukken lijken soms mijlenver af te staan van waar Jan aan de keukentafel zich mee bezighoudt. Een voorbeeld uit de praktijk.
Klimaatverandering in Rotterdam
De gevolgen van klimaatverandering beginnen steeds beter merkbaar te worden en de extremere weersomstandigheden leiden steeds vaker tot overlast. En in de stad ontkom je daar niet aan. Bewoners herinneren zich de warme zomers van de afgelopen jaren, waarin we 40 graden aantikten en waar de hitte ook zelfs ’s nachts bleef hangen in de stad. De zeespiegel stijgt en we krijgen steeds meer hevige hoosbuien. In deze piekbuien kan het water niet weg kan in de versteende stad. En daar is de stad (nog) niet optimaal op ingericht.
Rotterdam klimaatbestendig inrichten
Gelukkig is de gemeente Rotterdam actief bezig om de stad klimaatbestendig te maken. Er zijn al verschillende indrukwekkende projecten in de stad waar zwembaden vol water kunnen worden opgevangen bij extreme neerslag of wateroverschot. Zoals dit waterplein dat meestal wordt gebruikt als skatebaan en basketbalveld, maar bij hevige regen wel 13.000 badkuipen aan regenwater kan opvangen.
Mooie projecten, maar dat is niet genoeg: 60% van de stad is in private handen, dus als je heel Rotterdam klimaatbestendig wilt maken, moeten ook de woningcorporaties en bewoners in actie komen.
Hoe krijg je bewoners in actie voor klimaatadaptatie?
Bij woningen zien we veel versteende tuinen en grote oppervlakten zwarte platte daken. Deze daken en tuinen worden heet in de zomer en kunnen geen water opvangen bij extreme neerslag. En hoewel 1 groen dak of groen tuintje nietig voelt, zit de kracht hier in schaalgrootte: als 1000 bewoners allemaal iets kleins doen, heeft het wél zin. Als die bewoners ook iets zouden doen aan wateropvang, dan wordt de stad een soort spons die al het overtollige water kan opvangen en vasthouden. Maar ja, de meeste Rotterdammers zullen niet vanuit zichzelf bedenken “laat ik eens kijken hoe ik met mijn tuin kan bijdragen aan een klimaatbestendige stad”. Dus hoe kun je bewoners dan wel in actie krijgen? Voor het Rotterdams Weerwoord van de gemeente Rotterdam deden we onderzoek naar hoe je bewoners in actie kunt krijgen voor klimaatverandering.
Ga op zoek naar gedeelde wensen en behoeftes
Wat jij als gemeente (of andere partij) wilt, is niet per sé hetzelfde als wat bewoners willen. En we weten dat het opleggen van verplichtingen niet altijd de beste en leukste manier is. Aan de andere kant: als je alleen gaat luisteren naar de wensen van bewoners, bereik je je eigen doelen niet. De ideale oplossing ligt in het midden: op de plek waar de gedeelde wensen en behoeftes liggen.
In Rotterdam kwamen we tot de volgende verdeling:
Wat bewoners willen
Uit bewonersonderzoek:
– Meer groen in de straat, dat ziet er vrolijk uit.
– Meer groen in de tuin, voor de gezelligheid.
– Een regenton, want dan hoef je geen kraanwater te gebruiken voor de planten. Gratis water!
– Maar het moet niet te veel tijd en geld kosten en niet te ingewikkeld zijn.
Wat de gemeente wil
De collegetargets uit Rotterdams Weerwoord:
– Stijging van het percentage
panden dat geen verhoogde kans
op wateroverlast bij hevige regen
heeft van 88% naar 90%
– 20 hectare groen erbij in 2022
t.o.v. 2018
De gemene deler: Meer groen
Uit deze analyse wordt meteen duidelijk waar de overlap zit en dat zie je ook in deze wordcloud van wensen van de ruim 3000 bewoners die aan het onderzoek meededen. Dus daar kun je wat mee!
Combineer dat met kennis uit marketing en gedragspychologie
Marketeers weten al lang dat je mensen moet verleiden als je wilt dat ze bepaald gedrag gaan vertonen. Deze mechanismen kunnen we gelukkig ook inzetten voor duurzaam gedrag! In dit blog kun je meer lezen over hoe je cognitive biases kunt inzetten om mensen in actie te krijgen voor duurzaam gedrag!
Acties waar dit mooi samenkomt: 1000 Geveltuinen en het NK Tegelwippen
Al deze inzichten komen mooi samen in een aantal acties van het Rotterdams Weerwoord. Allemaal vanuit de gezamenlijke behoeftes van bewoners en van de gemeente, en leuk, makkelijk en laagdrempelig. Zo organiseerde Rotterdam een actie om 1000 Geveltuinen aan te leggen en vond in 2020 het eerste NK Tegelwippen plaats. En konden bewoners via Opzoomer Mee geld en spullen aanvragen om met de buurt de straat te vergroenen.
Dat er goed geluisterd wordt naar de bewoners is wel duidelijk in de uitvoering: het is leuk, makkelijk, snel gedaan, je wordt ontzorgd en je krijgt er een mooiere tuin of straat voor terug. En daar krijgen we niet alleen een mooiere, duurzamere stad van. Het levert ook nog eens een hoop positieve energie op voor gemeente en bewoners!
Met resultaat! Vanaf 2020 zijn er meer dan 1000 geveltuinen aangelegd, meer dan 100.000 tegels gewipt en is het NK Tegelwippen uitgebreid naar heel Nederland en deden er 81 gemeentes mee!
Dus denk bij de uitvoering van je beleidsplan eens vanuit de behoeftes van de bewoner en aan het snijvlak van hun wensen en jouw doelen. Combineer dat met lessen uit marketing en psychologie. En je hebt een van de sleutels tot succes in handen!
Meer blogs:
Een stille revolutie in de keuken
Van het gas af: een term die veel stof doet opwaaien in Nederland. Het regeerakkoord…
Klimaatontkenners
Het is natuurlijk een komische term “klimaatontkenners”; ik denk namelijk niet dat deze mensen ontkennen…
Drie relevante onderzoeken over consumenten en duurzaamheid
We doen natuurlijk zelf veel onderzoek, maar waarom het wiel steeds opnieuw uitvinden? Er is…
Gebruikte bronnen: