Gemeente Rotterdam: Bewonersonderzoek klimaatadaptatie

Hoe we Rotterdam hielpen de stad sneller klimaatbestendiger te maken, door verrassend bewonersonderzoek.

Met de inzichten uit dit onderzoek kunnen we initiatieven bedenken die bewoners in actie krijgen om hun tuin of straat klimaatbestendig in te richten. Dat is niet altijd makkelijk, want klimaatadaptatie staat ver van bewoners af. Door dit onderzoek is heel helder geworden waar onze doelen en de wensen van bewoners overlappen. Hierdoor kunnen wij focussen op de meest effectieve acties en initiatieven voor een mooiere en klimaatbestendige stad. Daar gaan we mee aan de slag!

Gemeente Rotterdam , Rotterdams Weerwoord

De vraag:
Hoe kunnen we inwoners van Rotterdam in actie krijgen om de stad klimaatbestendiger te maken?

Rotterdam loopt wereldwijd voorop met kennis en innovatieve oplossingen op het gebied van klimaatadaptatie. Het Rotterdams Weerwoord is een samenwerking van de gemeente, waterschappen en het drinkwaterbedrijf en zet zich in om de stad klaar te maken voor hevigere weersomstandigheden als gevolg van klimaatverandering. Maar doordat 60% van de stad in handen is van andere partijen, kan de gemeente dit niet alleen. Ook bewoners en andere partijen zullen in actie moeten komen om de hele stad klimaatadaptief in te richten 

De gemeente is al met allerlei bewoners in gesprek. Maar vaak zijn dat óf bewoners die al erg betrokken zijn bij dit onderwerp, óf de criticasters. Zeg maar de kleine groepen aan de flanken.

De grootste groep, de stille meerderheid, is uit zichzelf oorverdovend stil. Waardoor de gemeente niet wist wat deze grote groep Rotterdammers nou eigenlijk wil. Terwijl ook zij met de gevolgen van klimaatverandering te maken krijgen. En een cruciaal onderdeel zijn van de oplossing. Want al die tuinen, balkons en andere private ruimte: daar is veel winst te behalen.

De uitdaging:
Hoe maak je van iets dat bewoners moeten, iets dat bewoners willen?

Als je aan bewoners vraagt of zij hun tuin klimaatadaptief willen maken, zul je weinig enthousiaste reacties krijgen. De gemiddelde Rotterdammer is meestal met andere dingen bezig. Je moet dus ontdekken waar bewoners wél warm voor lopen. Zodat ze uit eigen beweging aan de slag gaan. Hoe we dát kunnen bereiken, dat hebben we met dit onderzoek boven tafel gehaald.

De aanpak:
In kaart brengen van kansrijke oplossingen.

Op zoek naar de overlap tussen doelen van de gemeente en wensen van bewoners

Weinig bewoners gaan uit zichzelf een waterberging aanleggen in hun tuin om het riool te ontlasten. Maar wat willen bewoners wel doen en waar vind je raakvlakken met de doelen van de gemeente. En hoe geef je bewoners een zetje in de goede richting? Dat zochten we uit met een enquête in het Rotterdamse stadpanel waar ruim 3000 bewoners aan meededen!

In kaart brengen van kansrijke oplossingen
Uit het onderzoek bleek dat heel veel bewoners meer groen willen in de tuin en straat. Vooral voor de gezelligheid. En ze wilden daar best wat voor doen.

Deze bewoners kun je dus bereiken met acties waarbij ze samen met de buurt groen aanleggen in de straat, in de eigen tuin of gewoon op het balkon. En hoewel de klimaatadaptatie-experts graag vanuit het klimaat-adaptieve doel communiceren, slaat die boodschap minder goed aan.

Ook hebben bewoners weinig kennis over planten en geen zin in gedoe. Een kant en klaar plantenadvies is de oplossing.

Bewoners blij, want ze hebben een gezelligere buurt en tuin.
Gemeente blij, want meer groen = betere afwatering, en verkoeling tijdens hitte in de stad.

In het onderzoek zoomden we in op 6 concrete en kansrijke oplossingen. Door per maatregel goed door te vragen wat bewoners hiervan vinden, konden we voor elk van de 6 maatregelen een lijst met voor- en nadelen en veelgestelde vragen opstellen. Handig voor de communicatie en activatie richting bewoners!

Het resultaat:
Méér concrete handvatten, méér draagvlak

De resultaten van het onderzoek hielpen het programmateam om de strategie concreet te maken, en praktische keuzes te maken. Hierdoor kan Rotterdam zich sneller en beter aanpassen aan het klimaat, met meer draagvlak bij bestuur en bewoners.

Inhoudelijke resultaten

• Doordat meer dan 3000 Rotterdammers meededen aan het onderzoek, werden voor Rotterdams Weerwoord eindelijk de wensen van de stille meerderheid duidelijk.
• Het onderzoek bevestigde het vermoeden: bewoners staan echt wel open om zich in te spannen voor klimaatadaptatie. Maar het moet bewoners wel zo makkelijk mogelijk gemaakt worden.
• Het onderzoek maakt glashelder welke voor- en nadelen bewoners zien in de verschillende maatregelen (zoals geveltuinen en groene daken). Het communicatieteam kreeg hiermee goud in handen om bewoners te inspireren, te overtuigen, en zorgen weg te nemen. Een concreet voorbeeld: vóór het onderzoek zou de gemeente zeggen: “Neem een geveltuin want dat is goed voor de wateropvang en biodiversiteit.” Maar inwoners wil vooral een gezellige straat, weten we door ons onderzoek. Dus om hem of haar te motiveren, moet je juist zeggen: “Neem ook zo’n gezellige geveltuin om je straat op te fleuren. Daar help je ook nog eens de insecten en de stad mee.”
• Door de stem van de bewoners mee te nemen, zorgt de gemeente voor een inclusief klimaatbeleid.

“Deze blik van buitenaf was essentieel”

“Het bewonersonderzoek van Mountainview Research heeft ons echt geënthousiasmeerd en geholpen om concrete manieren te bedenken om bewoners te inspireren. We zien dat er een grote groep bewoners is die zich wel wil inzetten voor een klimaatbestendige stad en we weten nu hoe we ze daar het beste bij kunnen helpen. Doordat we zelf zo in de materie zitten, vergeten we soms dat de rest van Rotterdam nog weinig kennis heeft en dat we hen via andere wegen kunnen inspireren. Deze blik van buitenaf is daarvoor essentieel.”

Gemeente Rotterdam , Rotterdams Weerwoord

Andere cases